Umiejętności społeczne i emocjonalne mają ogromne znaczenie w codziennym życiu – to wiemy wszyscy, zarówno rodzice, jak i nauczyciele. Trening Umiejętności Społecznych (TUS) daje przestrzeń, by młodzi ludzie mogli ćwiczyć komunikację, współpracę czy radzenie sobie z emocjami w praktyce. Pomagają w tym pomoce TUS – różnorodne materiały, które sprawiają, że zajęcia stają się bardziej zrozumiałe i atrakcyjne. Jakie z nich faktycznie działają, a które szybko się nudzą? Oto kilka propozycji i wskazówek, które mogą ułatwić codzienną pracę, zarówno w grupie, jak i w domu.

Czym właściwie są pomoce TUS

Pomoce TUS to nic innego jak narzędzia, które wspierają prowadzenie zajęć – od prostych kart obrazkowych aż po rozbudowane gry dydaktyczne. Dzięki nim łatwiej jest przedstawić tematy trudne do samodzielnego zrozumienia, takie jak rozpoznawanie emocji czy reagowanie w konfliktowych sytuacjach. Mogą to być:

  • gry planszowe i karciane, które ćwiczą współpracę i cierpliwość,
  • scenki dialogowe, idealne do praktykowania rozmowy w bezpiecznych warunkach,
  • historyjki i obrazki pomagające dzieciom nazywać własne emocje.

Co ważne – te materiały nie zastępują rozmowy ani relacji z prowadzącym, ale je wspierają i uatrakcyjniają.

Dlaczego sięgnięcie po tus pomoce naprawdę ma sens

Zajęcia prowadzone tylko w formie rozmowy mogą być dla dzieci zbyt teoretyczne. Gdy pojawiają się tus pomoce dydaktyczne, uczestnicy szybciej się angażują, a same spotkania są bardziej „namacalne”. Pomagają one m.in.:

  • wizualizować emocje, które często trudno jest nazwać,
  • przećwiczyć konkretne zachowania w bezpiecznym otoczeniu,
  • zwiększyć współpracę w grupie i budować poczucie bezpieczeństwa,
  • dodać element zabawy, który podnosi motywację.

Nic dziwnego, że osoby prowadzące zajęcia coraz chętniej sięgają właśnie po takie rozwiązania.

Jakie pomoce tus sprawdzają się u młodszych dzieci

W przypadku przedszkolaków i uczniów wczesnoszkolnych najlepiej działa obraz i zabawa. Dzieci w tym wieku reagują najbardziej na pomoce wizualne. Można wykorzystać na przykład:

  • karty emocji – pozwalają na naukę rozpoznawania uczuć poprzez miny i mimikę,
  • historyjki obrazkowe – pokazują codzienne sytuacje i sugerują właściwe reakcje,
  • gry planszowe – uczą czekania na swoją kolej oraz działania w grupie.

Prosty przykład? Dopasowywanie kart emocji do wydarzeń z dnia sprawia, że dzieci zaczynają zauważać, w jakich sytuacjach pojawia się smutek czy radość. To nauka przez zabawę, która zostaje w pamięci na dłużej.

Jak w pracy wykorzystać tus dla nastolatków

Starsze dzieci i młodzież potrzebują nieco innych narzędzi – bardziej realistycznych i otwartych na dyskusję. W tym przypadku warto sięgnąć po:

  • karty sytuacyjne, które opisują trudne zdarzenia (np. odrzucenie przez kolegów czy konflikt w klasie),
  • ćwiczenia z odgrywaniem ról, pozwalające bezpiecznie spróbować różnych sposobów rozwiązania problemu,
  • gry narracyjne, które stawiają na opowieść i rozwój empatii.

TUS dla nastolatków często dotyczy presji rówieśniczej, budowania pewności siebie czy radzenia sobie z krytyką – a te tematy łatwiej omówić, gdy angażuje się metaforę gry lub inscenizacji.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze tus pomoce

Nie każda pomoc działa tak samo dobrze w każdej grupie. Warto patrzeć na:

  • wiek uczestników,
  • ich poziom rozwoju emocjonalnego,
  • indywidualne potrzeby (dzieci neurotypowe będą reagowały na inne materiały niż dzieci w spektrum autyzmu),
  • preferencje – jedne dzieci wolą rysować, inne odgrywać scenki.

Dobrą praktyką jest również rotacja materiałów. Zmiana wprowadzana co kilka zajęć sprawia, że uczestnicy nie tracą zainteresowania.

Proste wskazówki dla rodziców i nauczycieli

Jeśli dopiero zaczynasz korzystać z pomocy dydaktycznych, możesz trzymać się prostych zasad:

  • zacznij od łatwych ćwiczeń – stopniowo zwiększaj poziom trudności,
  • po każdym zadaniu omów, co się udało, a co sprawiło trudność,
  • łącz narzędzia z rozmową – same pomoce nie nauczą dziecka kontaktu, potrzebna jest relacja,
  • pozwól dzieciom lub nastolatkom proponować własne scenariusze scenek – sprawi to, że poczują się bardziej odpowiedzialni i zaangażowani.

Co wynika z takiej pracy z pomocami

Jak widać, dobrze dobrane pomoce TUS potrafią realnie wzbogacić zajęcia i ułatwić dzieciom naukę radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych. Zamiast sztywnych schematów mamy tutaj przestrzeń na zabawę, interakcję i refleksję. Ostatecznie chodzi przecież o to, by młodzi ludzie zdobywali umiejętności, które przydadzą im się nie tylko na zajęciach, ale później – w szkole, domu i dorosłym życiu.