„Ludzie bezdomni” to młodopolska opowieść o losach lekarza, Tomasza Judyma, który dzięki uporowi i ciężkiej pracy osiągnął życiowy sukces. Powieść ukazuje olbrzymie poświęcenie bohatera dla lokalnego społeczeństwa, a także dzieje jego miłości do Joanny Podborskiej.
Cykl powieści
Książka Ludzie bezdomni to historia osadzona mocno w końcówce XIX w. Rozpoczynała ona cały cykl powieści o podobnej tematyce, rozgrywających się w tym samym czasie na ziemiach polskich. Autorem cyklu powieści obyczajowych jest Stefan Żeromski, dla którego stworzenie dzieł literackich było czymś więcej niż przeniesieniem na papier wytworów swej wyobraźni. Pracę nad powieścią oparł o rzetelną wiedzę oraz obserwacje społeczne, które pozwoliły mu jak najlepiej oddać charakter ówczesnego społeczeństwa.
Tematyka powieści
Myślą przewodnią autora książki „Ludzie bezdomni” było bez wątpienia ukazanie wagi działań społecznikowskich, które stanowią istotną część życia głównego bohatera, Tomasza Judyma. Poprzez lata wyrzeczeń oraz ciężkiej pracy zdobywa on upragniony tytuł doktora, aby w pełni oddać się pomocy na rzecz ludzi. W głównej mierze są to ludzie biedni i pokrzywdzeni przez koleje losu, co wydaje się bohaterowi bardzo niesprawiedliwe. Bohater kieruje się zagorzałą wiarą w ideę pomocy pokrzywdzonym i walczy z niesprawiedliwością społeczną.
Niespełniona miłość
Powieść traktuje w głównej mierze o olbrzymim poświęceniu dla drugiego człowieka. Książka Ludzie bezdomni to także losy niespełnionej miłości Tomasza Judyma i Joanny Podborskiej. W pewnym momencie swojego życia Tomasz Judym ma możliwość założenia szczęśliwej i kochającej rodziny, jednak rezygnuje z niej i odtrąca miłość Joanny. Powodem jest obawa o to, że założenie rodziny spowoduje konieczność rezygnacji z niesienia pomocy innym, co stoi w sprzeczności z jego ideą misji społecznikowskiej. Decyzja bohatera jest uznawana za tragiczna, co stawia go na równi z innymi dramatycznymi bohaterami jak np. Konrad Wallenrod czy Kordian z „Dziadów” Adama Mickiewicza.